Urzecze to mikroregion etnograficzny, który rozciągał się po obydwu brzegach Wisły, pomiędzy ujściami Pilicy i Wilgi a Siekierkami i prawobrzeżną Saską Kępą. Łączył w sobie wiele napływowych elementów, dzięki czemu był unikalny w krajobrazie kulturowym Mazowsza.
Kultura urzecka
Na tworzenie się kultury Urzecza wpływało wiele czynników. Przede wszystkim była to obecność Wisły, swoistego „okna na świat” i spoiwa kulturowego i ekonomicznego dla ludzi żyjących nad jej brzegami. Duże znaczenie miały wielopokoleniowe kontakty Łurzycoków z „ludźmi Wisły” - flisakami zwanymi tu orylami, ale też żwirnikami, przewoźnikami czy rybakami, oraz wpływ osadnictwa olęderskiego.
Olędrzy i oryle wnieśli nowe elementy do kultury i gospodarki Urzecza, m.in. chruściane płoty, groble i wały ochronne, urządzenia melioracyjne, nasady wierzbowe i topolowe, kirchy, trytwy, terpy i wiatraki. Olędrzy powszechnie uważani byli za mistrzów w zagospodarowywaniu nadwiślańskich nieużytków. Część Łurzycan, jak dowodzą badania etnograficzne i zachowane nazwy, wywodziła się od oryli (flisaków).
Popularne w tej okolicy zawody związane z ciesielstwem i powstającymi uzdrowiskami (Otwock, Konstancin) miały swe korzenie w kontaktach z nadwiślańskimi orylami i sztuką ciesielską. Najstarszą wzmianką o Urzeczu jest zapis z 1737 roku odnaleziony w materiałach archiwalnych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, a dotyczący dochodów Dóbr Wilanowskich z rejonu dzisiejszego Powsina. W XX wieku przeobrażenia gospodarczo-społeczne i kulturowe, jakie dokonały się tu pod wpływem rozrastającej się aglomeracji miejskiej spowodowały, że spuścizna kulturowa Urzecza szybko zanikła. Wśród zachowanych (i odtwarzanych) elementów dawnej kultury łurzyckiej są: tradycyjny (choć mieszany) strój ludowy Urzecza, tradycyjny haft wilanowski, łurzyckie pieśni i tańce, często o flisackim i zachodnim pochodzeniu, zachowane w pamięci tradycyjne potrawy.
Kuchnia na Urzeczu
Na Urzeczu były bardzo żyzne gleby, stąd na polach uprawiano powszechnie pszenicę, buraki i wiele warzyw. Z bogactwa plonów i kontaktów kulturowych z przybyszami zrodziła się specyficzna kuchnia i tradycje kulinarne Urzecza. Kuchnia łurzycka miała swoją specyfikę, ze względu na centralną rolę Wisły w życiu mieszkańców. Duży udział w kuchni Urzecza miały owoce, w tym suszone. Nie ma w urzeckiej kuchni tradycyjnych dla Mazowsza grzybów i jagód. Powszechne zaś było wykorzystanie ziemniaka, buraków i mąki. Dobrze znane były kiszki ziemniaczane, pyzy, a także zupy, w tym najbardziej znany barszcz chrzanowo-buraczany. Obok barszczu drugą regionalną zupą była zawiesista sytocha, na bazie tartych ziemniaków.
